Rana operacyjna to, każda rana wykonana przez chirurga w celu przeprowadzenia operacji. We współczesnej chirurgii dąży się do zmniejszenia w miarę możliwości rozmiarów rany oraz ewentualnie jej ukrycia. Do najczęstszych powikłań związanych z raną należą ból, odczyn zapalny, gorączka, ropienie oraz rozejście się rany operacyjnej. Niewielki odczyn zapalny, czyli małe zaczerwienienie wokół rany oraz jednodniowe podwyższenie temperatury to normalne objawy i mogą wystąpić w związku, z każdą raną operacyjną. Wiążą się one z rozpoczynającym się w obrębie rany operacyjnej procesem gojenia. Jeżeli jednak do tych objawów dołącza się silny ból, gorączka wzrasta lub utrzymuje się dłużej niż jeden dzień, a obszar zaczerwienienia się powiększa, to należy podejrzewać np. martwicę lub zakażenie rany.
Czym jest martwica?
Martwica (nekroza, zgorzel) to termin medyczny, który oznacza obumieranie tkanek w organizmie. Jest to proces, w którym komórki i tkanki przestają otrzymywać wystarczającą ilość tlenu i składników odżywczych, co prowadzi do ich śmierci. Martwica może występować w różnych częściach ciała i ma wiele różnych przyczyn, w tym urazy, niedokrwienie, infekcje czy powikłania po operacjach (martwica rany).
Kiedy powstaje martwica przy zabiegach operacyjnych?
Martwica może pojawić się po zabiegach operacyjnych, choć nie jest to typowe zjawisko. W większości przypadków chirurdzy starają się minimalizować ryzyko wystąpienia martwicy tkanek poprzez odpowiednie techniki operacyjne i dbałość o przepływ krwi w obszarze zabiegu. Jednakże, w niektórych sytuacjach martwica może się pojawić, zwłaszcza gdy:
- Następuje uszkodzenie naczyń krwionośnych, prowadzące do zaburzenia krążenia krwi w danym obszarze.
- Zbyt długo trwa ucisk na tkanki podczas zabiegu.
- Powstają powikłania pooperacyjne, takie jak infekcje, które mogą wpłynąć na zdrowie tkanek.
Zgorzel może być spowodowana również zakażeniem drobnoustrojami, zwykle beztlenowymi bakteriami z rodziny Clostridium, które są odpowiedzialne za proces gnicia tkanek (wówczas rozpoznawana jest zgorzel).
Czy martwica może spotkać każdego?
Martwica nie jest powszechnym zjawiskiem po zabiegach operacyjnych, ale może wystąpić u niektórych pacjentów.
Czynniki, które mogą przyczynić się do powstania martwicy:
- miażdżyca i inne choroby naczyń krwionośnych;
- palenie papierosów i wyrobów tytoniowych;
- nadużywanie alkoholu;
- niedożywianie;
- niewydolność nerek;
- obniżona odporność organizmu, a przy tym wysoki poziom cholesterolu we krwi;
- cukrzyca, w tym przypadku może dojść do stopy cukrzycowej.
Martwica rany- jak się objawia?
Martwica objawia się oczywiście zmianami skórnymi (w tym zmian jej koloru, tworzeniu się ropni i guzków), ale w jej przebiegu może pojawić się także obrzęk, ból i świąd skóry. W ostatnim stadium bardzo często dochodzi do zaniku czucia i drętwienia w obrębie uszkodzonego miejsca. Pozostałe objawy, które mogą wystąpić w przypadku nekrozy to podwyższona temperatura ciała, pieczenie i sączenie się powstałych ran.
Jeśli dostrzeżesz któreś z tych objawów, zwłaszcza po operacji, powinieneś niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Obecność martwicy uniemożliwia powstawanie w tym miejscu nowych i zdrowych tkanek, a także może prowadzić do wstrząsu oraz poważnych niewydolności narządów.
Jak leczyć martwicę?
Leczenie martwicy zależy od jej przyczyny i stopnia zaawansowania. W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie martwych tkanek poprzez zabieg chirurgiczny, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się zjawiska.
Zabieg może być przeprowadzony na trzy sposoby:
- usunięcie mechaniczne za pomocą skalpela;
- usunięcie za pomocą ultradźwięków, które oczyszczają ranę, przy czym nie uszkadzają zdrowych tkanek. Co więcej, działają przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Dodatkowo ultradźwięki pobudzają proces autolizy (trawienia obumarłych tkanek), a także ziarninowania w ranie;
- autolitycznie poprzez stymulowanie własnych enzymów do rozkładu tkanki martwiczej za pomocą hydrożeli.
Ponadto, leczenie martwicy może obejmować:
- Stosowanie odpowiednich opatrunków i leków przeciwbólowych.
- Leczenie infekcji, jeśli są obecne.
- Poprawę przepływu krwi w obszarze dotkniętym martwicą.
- Dbanie o ogólny stan zdrowia pacjenta, w szczególności u osób z istniejącymi schorzeniami.
Chorzy, u których rozwinęła się martwica w ranie, muszą bardzo dbać o kondycję swojego organizmu. Powinni dużo pić, a także mieć wysokokaloryczną dietę bogatą w białko. Nie wolno również zapominać o odpowiedniej suplementacji. W przypadku ran, w których została usunięta martwica, dobrze sprawdzają się opatrunki z jonami srebra, stosowane są również opatrunki i żele hydrokoloidowe, alginianowe, hydrożelowe.
Pamiętaj!
Warto pamiętać, że leczenie martwicy jest procesem, który może wymagać cierpliwości i współpracy z lekarzem. Ważne jest, aby zgłaszać wszelkie zmiany w obszarze pooperacyjnym oraz objawy martwicy, ponieważ wczesne rozpoznanie i działanie mogą pomóc uniknąć poważnych komplikacji.
