Znamiona barwnikowe, często nazywane pieprzykami, występują na ciele każdego człowieka. Mogą przybierać różne odcienie- od jasnych, prawie niewidocznych na skórze, po całkowicie czarne. Ich obecność nie musi być niepokojąca, jednak każde takie znamię należy poddać specjalistycznej i regularnej obserwacji. Do oceny takich zmian skórnych służy nieinwazyjne badanie dermatoskopowe.
Co to jest dermatoskopia?
Dermatoskopia to podstawowe badanie w gabinecie dermatologa. Wykonywane jest przy pomocy urządzenia zwanego dermatoskopem, które składa się z systemu optycznego zawierającego soczewki powiększające (obraz zostaje powiększony 10x) oraz ze źródła światła. Dermatoskop działa więc na podobnej zasadzie do mikroskopu- pozwala na oglądanie zmian skórnych w znacznym powiększeniu.
Obraz oglądany przez dermatoskop zawiera znacznie więcej szczegółów niż ten powstający w oku nieuzbrojonym i umożliwia dużo lepszą ocenę elementów morfologicznych. Pozwala na oglądanie struktur, znajdujących się nawet 3 mm wgłąb skóry.
Badanie dermatoskopowe jest obecnie standardem w diagnostyce znamion barwnikowych, czerniaka, a także nieczerniakowych nowotworach skóry oraz w wielu innych dermatozach.
Skuteczność diagnostyki dermatoskopowej opiera się przede wszystkim na doświadczeniu lekarza, chociaż znaczenie ma również jakość sprzętu, na jakim pracuje.
Jak wygląda badanie dermatoskopowe?
Dermatoskopia jest badaniem całkowicie nieinwazyjnym i bezbolesnym. Podczas badania dermatolog przykłada dermatoskop do skóry pacjenta i poprzez system optyczny dokładnie ogląda zmiany skórne. Aparat zazwyczaj przykłada się do powierzchni badanej skóry po uprzednim pokryciu okularu olejkiem immersyjnym (czyli takim, który zmniejsza rozpraszanie i odbijanie światła).
W zależności od liczby zmian skórnych, wymagających oglądania, badanie trwa średnio od kilku do kilkunastu minut. W gabinecie dermatologicznym badaniu dermatoskopowemu można poddać zarówno pojedynczą niepokojącą zmianę jak i zbadać całą skórę ciała.
Interpretacja wyników dermatoskopii
Ocena zmiany barwnikowej za pomocą badania dermatoskopowego przebiega zgodnie z ustalonymi normami. Jedną z metod jest skala ABCDE, która przedstawia się następująco:
- A- zmiana jest asymetryczna,
- B- zmiana ma nieregularne, poszarpane lub pogrubione brzegi,
- C- kolor zmiany jest niejednolity i nierównomiernie rozłożony,
- D- średnica zmiany przekracza 5 mm,
- E- znamię ulega przekształceniom i zmianom w czasie.
Na podstawie powyższych cech lekarz ma możliwość obliczenia tzw. wskaźnika dermatoskopowego (TDS). Na jego podstawie ocenia się konieczność wycięcia wysoce podejrzanej zmiany lub wyboru innej techniki jej usunięcia, ze względów estetycznych.
Czułość dermatoskopii wynosi 95%. Uważa się jednak, że powinna być ona jedynie uzupełnieniem badania klinicznego, a nie jedyną metodą diagnostyczną.
Co to jest dermatoskopia cyfrowa?
O wiele nowocześniejszą formą niż klasyczna dermatoskopia jest videodermatoskopia. Dermatoskopia cyfrowa umożliwia znacznie dokładniejsze przyjrzenie się zmianie niż jej poprzedniczka, ponieważ powiększa obraz nawet 70 razy! Lekarz może więc dokładniej przeprowadzić badanie znamion i przeanalizować ich kolor, strukturę, symetrię czy rozmiar.
Wskazaniami do badania w formie cyfrowej są: onkologiczna historia chorobowa; duża ilość zmian barwnikowych skóry; zespół zmian dysplastycznych; poddawanie pacjenta immunosupresji.
Co ciekawe, urządzenie do dermatoskopii cyfrowej to głowica z kamerą, wymagające komputera z monitorem. Videodermatoskopia daje możliwość archiwizowania materiałów zdjęciowych i porównywania zmian, które zachodzą w znamieniu.
Dermatoskopia- kiedy warto wykonać?
Badanie dermatoskopowe powinno być wykonywane kontrolnie raz w roku, przez każdą osobę dorosłą. Ma to duże znaczenie w profilaktyce czerniaka i innych chorób skóry. Dermatoskopię należy przeprowadzić także, w każdym przypadku nagłego pojawienia się niepokojącej zmiany (cechy zawarte w skali ABCDE).
Natomiast pacjenci, którzy znajdują się w podwyższonej grupie ryzyka, powinni wykonywać dermatoskopię raz na pół roku. Są to osoby: mające piegi lub różnego rodzaju znamiona; opalające się słabo lub wcale; o jasnej karnacji; poddające się często naświetlaniu promieniami słonecznymi; uczęszczające systematycznie do solarium; których bliscy chorowali na czerniaka.
Co ciekawe, za pomocą dermatoskopii dokonuje się także oceny naczyniaków, brodawek, trzonu włosa i łożyska naczyniowego obrąbka naskórkowego paznokcia w kolagenozach (chorobach tkanki łącznej) oraz identyfikacji świerzbowca.
