Coroczne badania kontrolne to jeden z podstawowych elementów świadomego, zdrowego stylu życia. Pozwalają kontrolować stan zdrowia i odpowiednio wcześnie podjąć ewentualne działania terapeutyczne. W zależności od wieku, płci, trybu życia oraz wywiadu rodzinnego dedykowane są pacjentom inne badania lub częstotliwość ich powtarzania. Jednak niektóre z nich powinny być wykonywane raz w roku, przez każdą dorosłą osobę. Zapoznaj się z listą corocznych badań kontrolnych!
Coroczne badania kontrolne- morfologia krwi z rozmazem
Jedno z najpowszechniejszych badań, dające informacje o ogólnej kondycji organizmu. Określa jakościowo i ilościowo parametry dotyczące układu czerwonokrwinkowego, białokrwinkowego i płytek krwi. Odchylenia od norm przyjętych przez dane laboratorium mogą sugerować wiele stanów przedchorobowych i chorobowych- odwodnienia, infekcje, stany zapalne, niedokrwistość i wiele innych.
Coroczne badania kontrolne- poziom glikemii
Ze względu na wysokie spożycie węglowodanów we współczesnej diecie oraz rosnącą ilość osób z noworozpoznaną cukrzycą, poziom glikemii powinien być sprawdzany corocznie. Pozwoli to stwierdzić możliwą tendencję do nietolerancji węglowodanów lub już jej rozwinięcie. Należy pamiętać, że wysokie poziomy glukozy we krwi nie wywołują jedynie cukrzycy. Niosą również powikłania chorób układu krążenia- np. miażdżycy.
Coroczne badania kontrolne- badanie ogólne moczu
Jest to proste badanie dostarczające cennych informacji, nie tylko o stanie układu moczowego. Na podstawie oceny parametrów moczu (np. barwa, pH, zawartość bakterii, białka, glukozy) lekarz może pozyskać dane o nawodnieniu organizmu, obecnych stanach zapalnych czy błędach dietetycznych.
Coroczne badania kontrolne- próby wątrobowe
To badanie biochemiczne krwi, umożliwia ocenę pracy wątroby oraz aktywności wytwarzanych przez nią enzymów. Wzrost poziomu tych parametrów zazwyczaj wiąże się ze schorzeniami wątroby, dróg żółciowych, narażeniem na toksyny (np.alkohol) lub stosowaniem leków.
Coroczne badania kontrolne- kreatynina, eGFR
Tych parametrów nie powinno zabraknąć podczas corocznych badań laboratoryjnych. Stężenie kreatyniny rośnie, gdy nie jest ona prawidłowo usuwana wraz z moczem. Odzwierciedla więc stan funkcjonalny nerek i umożliwia wczesne wykrycie zaburzeń w ich pracy. Rutynowo przy tym parametrze wyliczany jest eGFR, czyli wskaźnik filtracji kłębuszkowej.
Coroczne badania kontrolne- lipidogram
Profil lipidowy obejmuje następujące wskaźniki: trójglicerydy, cholesterol całkowity oraz jego frakcje- LDL i HDL. Ich wartości mówią o stanie gospodarki lipidowej i zaburzeniach metabolicznych. Mają więc znaczenie w ocenie ryzyka rozwoju miażdżycy tętnic i powikłań sercowo-naczyniowych.
Coroczne badania kontrolne- hormony tarczycy
To bardzo ważne coroczne badanie kontrolne, istotne szczególnie dla kobiet. Zaburzenia pracy tarczycy występują u nich statystycznie częściej niż u mężczyzn. W pierwszej kolejności oznaczany powinien być poziom hormonu TSH. Dopiero jego nieprawidłowy wynik będzie wymagał sprawdzenia FT3 i FT4- hormonów stymulowanych przez TSH. Regularna kontrola stanu tarczycy umożliwia wykrycie dysfunkcji tego narządu, jeszcze przed wystąpieniem jakichkolwiek objawów z tym związanych. Mowa tu o wahaniach wagi, uczuciu zmęczenia, wypadaniu włosów czy zaburzeniach odczuwania temperatury.
Coroczne badania kontrolne- dermatoskopia
Dermatoskopia to podstawowe badanie w gabinecie dermatologa. Wykonywane jest przy pomocy urządzenia zwanego dermatoskopem, które składa się z systemu optycznego zawierającego soczewki powiększające (obraz zostaje powiększony 10x) oraz ze źródła światła. Dermatoskop działa więc na podobnej zasadzie do mikroskopu- pozwala na oglądanie zmian skórnych w znacznym powiększeniu.
Badanie dermatoskopowe jest obecnie standardem w diagnostyce znamion barwnikowych, czerniaka, a także nieczerniakowych nowotworach skóry oraz w wielu innych dermatozach. Badanie dermatoskopowe powinno być wykonywane kontrolnie raz w roku, przez każdą osobę dorosłą. Dermatoskopię należy przeprowadzić także, w każdym przypadku nagłego pojawienia się niepokojącej zmiany.
Interpretacja wyników
Bez względu na to czy badania zlecił lekarz, czy wykonaliśmy je prywatnie- kwestia analizy badań należy do lekarza. Specjalista bowiem, podczas interpretacji wyników badań bierze pod uwagę całościowy obraz pacjenta- jego historię choroby, wywiad rodzinny czy przyjmowane leki.
Pamiętaj o wizytach kontrolnych!
Oprócz badań laboratoryjnych należy również, przynajmniej raz w roku, pojawić się w gabinecie specjalistów. Kobiety muszą pamiętać o regularnym odwiedzaniu ginekologa i rutynowym wykonaniu cytologii. Mężczyźni po 40. roku życia powinni kontrolować stan prostaty- poprzez wykonanie badania PSA. Natomiast zdjęcie RTG płuc to coroczne badanie kontrolne dedykowane palaczom. Pamiętajmy również o corocznym odwiedzeniu gabinetu okulistycznego i stomatologicznego, pomiarze ciśnienia tętniczego i skontrolowaniu masy ciała.
Ponadto, w zależności od schorzeń pacjenta, należy regularnie stawiać się na wizyty u swoich lekarzy prowadzących.
