Blefaroplastyka, czyli chirurgiczna korekcja powiek, jest jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów estetycznych w obrębie twarzy. Poprawia wygląd, pole widzenia i samopoczucie pacjenta. Jednak jak każda interwencja chirurgiczna, może powodować powikłania. Jednym z częstszych i najbardziej uciążliwych jest zespół suchego oka. Choć zazwyczaj przejściowy, wymaga diagnostyki i leczenia, aby nie wpłynął negatywnie na komfort życia i efekt estetyczny zabiegu.
Czym jest zespół suchego oka?
Zespół suchego oka to przewlekłe, wieloczynnikowe zaburzenie powierzchni oka, w którym dochodzi do zaburzenia składu lub objętości filmu łzowego. Prowadzi to do niedostatecznego nawilżenia rogówki i spojówki, co wywołuje objawy podrażnienia, zmęczenia oraz pogorszenia widzenia.
Bezpośrednio po plastyce powiek górnych lub dolnych niektórzy pacjenci mogą odczuwać przejściową suchość oka. Jest to związane z kilkoma czynnikami:
- Delikatnym obrzękiem powiek, który może wpłynąć na pełne zamykanie oczu, co powoduje zwiększone parowanie łez.
- Zmianą rozkładu filmu łzowego wynikającą z ingerencji chirurgicznej.
- Reakcją zapalną, która jest naturalną odpowiedzią organizmu na zabieg i może czasowo wpłynąć na produkcję łez.
Co ważne, w dłuższej perspektywie plastyka powiek często pomaga zmniejszyć objawy suchości oka. U pacjentów z ciężkimi, opadającymi powiekami, które mechanicznie ograniczają ruch powiek i zamykanie oczu, zabieg poprawia funkcję powiek, co sprzyja równomiernemu rozprowadzaniu filmu łzowego i lepszej ochronie oka.
Kluczowe znaczenie ma właściwa kwalifikacja do zabiegu oraz przestrzeganie zaleceń pozabiegowych, co pozwala zminimalizować ryzyko tego typu powikłań.
Anatomia filmu łzowego a blefaroplastyka
Film łzowy to cienka warstwa pokrywająca powierzchnię oka, złożona z trzech warstw: lipidowej, wodnej i mucynowej. Prawidłowe nawilżenie powierzchni oka zależy od jego składu, produkcji i rozprowadzania przez aparat powiekowy. Każda ingerencja chirurgiczna w powieki – szczególnie dolne – może zaburzyć ten delikatny mechanizm.
Zabiegi blefaroplastyki mogą wpływać na pracę gruczołów Meiboma (produkujących warstwę lipidową), zmieniać się domykanie szpary powiekowej oraz dynamikę mrugania. Te zmiany mają bezpośredni wpływ na stabilność filmu łzowego.
Typowe objawy zespołu suchego oka
Zespół suchego oka objawia się najczęściej pieczeniem, uczuciem „piasku pod powiekami”, zaczerwienieniem oraz okresowym zamgleniem widzenia. Choć nazwa sugeruje suchość, jej brak nie wyklucza schorzenia – w niektórych przypadkach łez jest wystarczająco dużo, lecz ich skład nie pozwala skutecznie nawilżyć powierzchni oka.
Dodatkowe symptomy to wodnista wydzielina w worku spojówkowym, punktowe ubytki nabłonka rogówki oraz trudności w noszeniu soczewek kontaktowych. Objawy często nasilają się zimą, w klimatyzowanych pomieszczeniach i podczas pracy przy komputerze. U kobiet mogą być bardziej dokuczliwe w okresie przedmiesiączkowym i okołomenopauzalnym.
Jak diagnozuje się zespół suchego oka?
Najważniejsze testy diagnostyczne to:
- Czas przerwania filmu łzowego – ocena szybkości wysychania oczu (spowodowanego przerwaniem cienkiej warstwy filmu łzowego). Badanie wykonuje się w lampie szczelinowej po zakropleniu do oka kropli barwnika fluoresceiny.
- Test Schirmera – ocena wydzielania łez polegająca na założeniu zagiętego paska bibuły do worka spojówkowego i ocena stopnia jego zwilżenia po 5 minutach.
- Występowanie punktowych ubytków nabłonka w dolnej części rogówki lub w obrębie szpary powiekowej po zabarwieniu powierzchni gałki specjalnymi barwnikami (fluoresceina, zieleń lizaminy)
- Ocena wysokości menisku filmu łzowego. Menisk łzowy jest u chorych węższy i poprzerywany.
- Badanie fałdów spojówki równoległych do krawędzi powieki (ang. lid parallel conjunctival folds – LIPCOF). Fałdy te nie występują u zdrowych osób, natomiast pojawiają się u chorych z zespołem suchego oka.
Jak nawilżyć oczy w domu? 4 kroki skutecznej pielęgnacji
- Krople bez konserwantów (sztuczne łzy)
stosowane regularnie, najlepiej w jednostkach jednodawkowych. - Nawilżanie powietrza
szczególnie w sezonie grzewczym i w klimatyzowanych pomieszczeniach. - Higiena brzegów powiek
delikatne przemywanie powiek np. solą fizjologiczną. - Przerwy ekranowe
co 20 minut patrz przez 20 sekund na odległość 6 m (reguła 20-20-20).
Zespół suchego oka po blefaroplastyce – leczenie
Terapia zespołu suchego oka ma charakter objawowy – jej celem jest złagodzenie dolegliwości poprzez stosowanie preparatów nawilżających, tzw. sztucznych łez. Nie przywracają one naturalnej produkcji łez, ale poprawiają komfort i chronią powierzchnię oka. Jednak stosowanie tych preparatów będzie skuteczne i wystarczające w większości przypadków zespołu suchego oka po blefaroplastyce.
W najbardziej zaawansowanych postaciach zespołu suchego oka wykonuje się zamknięcie punktów łzowych: czasowe (przez założenie specjalnych zatyczek do punktów łzowych) lub stałe (za pomocą koagulacji termicznej lub laserowej). Ma ono na celu zahamowanie odpływu łez i zwiększenie ich ilości na powierzchni oka.
FAQ
U większości pacjentów objawy ustępują w ciągu 4-8 tygodni. Jeśli dolegliwości utrzymują się dłużej, konieczna jest konsultacja ze specjalistą.
Zaleca się wstrzymanie od używania soczewek na czas gojenia (zwykle 2–4 tygodnie), a następnie powrót pod kontrolą okulisty.
Makijaż powiek można stosować po całkowitym zagojeniu ran, czyli zazwyczaj po ok. 4-6 tygodniach.
Tak, ponieważ nieleczone może prowadzić do uszkodzenia rogówki i przewlekłego dyskomfortu.
Nie. Odpowiednio dobrane krople bez konserwantów są bezpieczne i nie uzależniają. Można je stosować długoterminowo.
